Butterfahrten
De Duitse consument ontdekte rond 1958 dat ons land veel goedkoper (circa 30%) was. Omdat de import persoonsgebonden was kwamen hele families de grens over om zo veel mogelijk in te kopen. De ‘Nachbarn’ kwamen op de fiets, met auto’s, en georganiseerde busreizen; de Butterfahrten.
Een naam die waarschijnlijk was gekozen vanwege het belangrijkste aankoopproduct de ‘Butter’(echte boter). Vaak stonden tientallen bussen om en nabij het centrum en om de chauffeurs te bewegen bij een bepaalde winkel te stoppen kregen ze niet zelden een stevige fooi. Rijen personenauto’s verstopten de straten, vaak tot ongenoegen van de Winterswijkers die al snel op de zaterdagen het dorp meden. Op hoogtijdagen passeerden soms meer dan 7000 kopers de grensovergang bij Kotten/Oeding. De winkeliers deden goede zaken.
Stoeppiers
Men kocht vooral roomboter, tabak, sigaretten, koffie, vlees, vleeswaren en schoenen. De verschillende winkeliers aan het Weurden, zoals kruidenier Wiggers, hadden zogenaamde ‘stoeppiers’ in dienst, werknemers die de klanten met snedige opmerkingen, folders in het Duits en waardebonnen naar binnen moesten lokken. De bekendste waren Onkel Willy Scholten en Johan te Loo die bij Wiggers op de hoek van het Weurden en de Dingstraat, midden op straat stonden om het volk binnen te halen. Ook kinderen deden volop mee door Duitsers naar een schaarse parkeerplaats te begeleiden, waar ze dan een paar Pfennige voor kregen.
Verboden voor Duitsers
Slager Gerrit kwak deed niet mee aan de gekte. Die wilde niet eens aan Duitsers verkopen. Hij had in de oorlog teveel meegemaakt en wilde ook geen problemen met zijn Hollandse klanten. Die hadden toch al grote moeite met de Duitse koopgekte in het dorp. Hij hing dan ook een bord op de deur met de tekst: ”aan duitsers wordt niet verkocht.” De tekst was in het Nederlands omdat hij vond dat Duitsers dat maar moesten leren. Hij gebruikte ook geen hoofletter want dat waren ze niet waard. En als er al Duitse klanten in de winkel kwamen dan vertikte hij het om Duits te spreken en als ze lastig waren stuurde hij ze weg. Door zijn handelswijze bereikte hij wel dat zijn Nederlandse klanten nummer één bleven en niet hoefden te wachten zoals vaak elders in het dorp gebeurde. Daarbij kwam nog dat het vlees dat de Duiters kochten mocht niet zomaar meegegeven worden, Het werd eerst ingeblikt of gebraden. En dat vond Slager Kwak jammer vanwege de verminderde kwaliteit.
Het garen moest met name voor varkensvlees. In Duitsland was men destijds doodsbang voor ‘trichinen’. Parasitaire wormen die pijnlijke spierontstekingen en zelfs de dood tot gevolg konden hebben. Alleen wanneer deze door verhitting waren gedood mocht het vlees mee naar Duitsland.
Alleen rondom aanbraden
Na het veel te vroege overlijden van slager Kwak in 1962 heeft echtgenote Gerda samen met uw schrijver nog enige tijd de slagerij doorgezet. Toen werd wel aan Duitsers verkocht al was het alleen maar omdat dat snel geld op leverde. Door Slagerij Kwak werd niet ingeblikt, maar aangebraden. Dat was een karwijtje van de jongens Kwak die op de zaterdagen hard aan het werk waren met de grote braadslede die in de keuken was geplaatst. Ze namen het niet zo nauw met de regels want het goed braden van vlees is een hele kunst en daarom werd het vlees alleen rondom aangebraden zodat het net leek of het helemaal gaar was. De douaniers hadden door de gigantische stroom Duitsers toch geen tijd om alles te controleren. Nog afgezien van het feit dat ze er ook geen verstand van hadden.
Helaas zag Gerda Kwak-Elschot, zijn echtgenote, geen kans om de florerende slagerij met de oudste zoon (17 jaar) door te zetten. Ondanks de hulp van collega’s bleek het gebrek aan vakkennis te groot. Daarom werd de slagerij eind 1962 verhuurd aan een in de Achterhoek bekende kiloslager en prijsstunter Lunenburg. Deze organisatie zag wel brood in de groeiende omzet aan de Duitse ‘Nachbarn’
