Nog geen honderd jaar geleden was het vanzelfsprekend, dat een huisvrouw van kruiden uit de eigen tuin en haar omgeving geneesmiddelen bereidde, die het gezin in de loop van het jaar gebruikte. Men plukte bijvoorbeeld lindebloesem, die men droogde om in de winter tegen verkoudheden te gebruiken. Zomers trok men van goudsbloemen een mooie olie, waar zalven van gemaakt konden worden, om in ieder geval goed voorbereid te zijn bij wonden of huidaandoeningen. In de herfst werden bittere wortels opgegraven waar, in combinatie met andere kruiden een kruidenwijn van werd getrokken, die gebruikt kon worden voor een goede spijsvertering bij het eten van zware kost in de wintermaanden. Het oogsten van in de naaste omgeving groeiende geneeskrachtige planten en die houdbaar te maken, door ze op een juiste wijze te bereiden, was net zo vanzelfsprekend als het oogsten van vruchten en groenten uit eigen tuin en deze te conserveren voor later gebruik. Deze kennis werd veelal van moeder op dochter overgedragen.
Geneesmiddelen
In het verleden waren alle geneesmiddelen uit de natuur afkomstig, waarbij het plantenrijk de voornaamste leverancier was. In de loop van duizenden jaren is er een continue ontwikkeling van het gebruik van geneeskrachtige planten geweest. Veel bekende en krachtige medicijnen van de 21ste eeuw zijn direct of indirect ontleend aan kruiden.
Een aantal jaren geleden ben ik me meer gaan verdiepen in kruiden. Ik ben de opleiding tot kruidenkundige gaan volgen. Na drie jaar studeerde ik af en kon ik mezelf herborist noemen. Een herborist is een kruidenkundige met kennis op het gebied van geneeskrachtige kruiden.
Kennis
Als herborist wil ik de vergeten kennis van het gebruik van geneeskrachtige kruiden weer toepassen en stimuleren. Kruiden kunnen uitstekend gezondheidsbevorderend werken. Ik maak gebruik van kruiden die ik kweek in verschillende tuinen en van kruiden die ik in de vrije natuur bij elkaar zoek. Elke geneeskrachtige plant heeft een eigen karakteristieke groeiplaats, die afhankelijk is van bodemgesteldheid, droogte en vochtigheid, licht en schaduw enz. Daarbij laat ik me ook door de seizoenen leiden; de eerste voorjaarskruiden zijn rijk aan vit. C, bevatten vele mineralen en werken reinigend op het lichaam, prima om in smoothies, stamppotjes of salades te verwerken. Rond deze tijd groeien de kleverige knoppen in de dennen, als ik die laat trekken in suiker heb ik aan het einde van het jaar een heel goed middel bij hoest en keelpijn. In de zomer pluk ik bloem en blad en droog deze om theemengsels van te maken. Of ik zet ze op alcohol om zogenaamde tincturen van te maken, die ik in kan zetten bij diverse gezondheidsklachten. Sommige planten trek ik op olie, bijvoorbeeld goudsbloem of brandnetel. Deze kruidenoliën gebruik ik om zalven, crèmes en zeep van te maken.
Geneeskracht
De geneeskrachtige waarde van een plant ontleent het aan de inhoudsstoffen: de werkzame stoffen in het gehele kruid. Dat planten vitamines bevatten is ieder bekend; de ene plant meer dan de andere. Er zijn planten met bitterstoffen die met name een positief effect op de spijsvertering hebben, of ze bevatten mineralen en sporenelementen die goed zijn voor de opbouw van huid, haar en nagels. Sommige planten zijn rijk aan etherische oliën, de geur- en smaakstoffen die we bijvoorbeeld goed kennen van de lavendel en de rozemarijn. Deze vluchtige oliën zijn vaak antiseptisch en versterken de weerstand. Weer andere planten hebben slijmstoffen die goed ingezet kunnen worden bij irritaties van het slijmvlies van de keel, de maag of darmen. En er zijn ook inhoudsstoffen die krampwerend, pijnstillend en rustgevend werken. De afzonderlijke inhoudsstoffen en de combinatie ervan, maakt dat een plant een geneeskrachtige werking heeft.
Mijn wens is dat geneeskrachtige kruiden weer een vaste plaats krijgen in onze dagelijkse verzorging en preventieve gezondheidszorg!
Bekijk hier het fragment uit onze tv-uitzending over dit verhaal
