In de slecht ontwaterde delen van de rivierpolders was de teelt van Griend de enige vorm van exploitatie van deze gronden. Bekend zijn de griendakker in de delen van de Biesbosch nadat in de afgelopen eeuwen hier slib afzettingen van de rivieren plaatsvond.

De zg Griendcultuur verschafte werk in de vele mandenvlechterijen en zgn. hoepelmakerijen. Voor de opkomst van de kunststof, was bewerkt griend een marktartikel.

Thans wordt op kleine schaal nog wel gevlochten griend gemaakt en verkocht, maar dan meer uit nostalgie.

Het land van Maas en Waal en vele andere zgn rivierpolders bezaten door de slechte ontwatering veel gronden die voor normale landbouw ongeschikt waren. De griendcultuur was het enige product dat op deze drassige gronden was te telen.

De grienden (wilgen) werden gebruikt als een jarig hout voor de mandenmakerijen, en het tweejarig hout werd gebruikt voor de zgn hoepelmakerijen het maken van zinkstukken in de waterbouw. Er waren een tiental soorten van wilgen die voor verschillende toepassingen bruikbaar waren.

Het land van Maas en Waal was bekend om zijn vele mandenvlechterijen waar enkele honderden mensen een bestaan hadden. Vaak was het mandenvlechten een opvulling van arbeid tussen de seizoenen door, als er in de winter even geen werk was.

De eenjarige takken waren het beste te vlechten als deze nog groen waren, maar in de zomer als het geoogste hout droog begon te worden, waren de beroepshalve vlechters het hele jaar door aan het vlechten van manden etc.

 

Bufoven

De gedroogde twijgen werden in een zg bufoven gebufd. De bufoven bestond uit een ijzeren bak van 2000 liter inhoud waaronder een vuur werd gestookt om het water te verwarmen. Om het stookgedeelte voldoende trek te geven werd er een klein schoorsteen bijgebouwd. Deze schoorstenen diende voor de trek in het verbrandingsgedeelte en afvoer van de rookgassen. De oven werd gestookt met resten hout van de mandenvlechterij en dat in voldoende mate beschikbaar was.

Er zijn in Maas en Waal nog 2 van deze bufovens bewaard gebleven. Deze zijn gebouwd na 1940 en zijn tot midden jaren vijftig in gebruik gebleven. Het ietwat gedroogde twijgenhout was hiermede het gehele jaar bruikbaar voor de mandenvlechterij.

Einde jaren vijftig kregen de mandenmakerij en hoepelmakerij grote concurrentie van de ontwikkeling en toepassing van kunststoffen en de loonkosten werden te hoog. En met de sterk verbeterde ontwatering door de uitvoering van de ruilverkavelingen in de periode 1950 – 1970 werd deze bedrijfstak na 1970 nog als hobby beoefend. Op een jaarkermis, jaarmarkt of braderie kom je nog regelmatig mandenvlechters tegen waarbij ze ook hun producten aan de man willen brengen. Regelmatig worden nog mooi gevlochten manden in vele soorten verkocht en worden ze nog toegepast omdat we het nog leuke producten vinden in de tuin of rond het huis.

Enkele mandenvlechters zijn er nog, maar dan als nevenberoep voor de verkoop van nostalgische producten uit eigen streek. De nog aanwezige bufovens zijn al meer dan 60 jaar buiten gebruik voor de grootschalige wilgenteenverwerking.

Jan Reijnen

Categories:: Ambachten Maas en Waal

Meer verhalen

Bussentrappertie

19 augustus 2014
Theo Meijer
Video

Ingenieursfeesten

30 oktober 2014
Antoon Kanis
Audio

De eerste Brug over de Waal

06 februari 2015
Gery Groot Zwaaftink

Carbidschieten rukt op naar de stad

28 december 2015
Ina Brethouwer

De pindasoep uit Ghana naar Beek

26 januari 2016
Corry Vermeulen

Arnhemse of beter Drielse aardappelkoek

05 februari 2016
Paul Hoftijzer
Video

Welke balkenbrij lust u graag?

08 juni 2015
Annet Joosten

Een  Botter vol verhalen….

26 januari 2016
Rob Spierenburg
Galerij

Olde Wievenbrood

29 juli 2015
Paul Hoftijzer

Eén borreltje en dan wegwezen

06 november 2015
Gerhard Kwak

Het Galaconcert van On-Ganse

05 februari 2015
Frédérique Donders
Galerij

Ringsteken (rijden) in Loil

21 november 2014
Ap Dieker

Deerns kieken op Hemelvaartsdag

24 april 2015
Gerhard Kwak
VideoGalerij

Elke 5 jaar bogenbouw Dodewaard

24 april 2015
Westereng Bogenbouw
Video

De verdwaalde schoolmeester

26 maart 2015
Eric Borrias

Scheprecht van een molenaar

04 juli 2014
Sylvia van Hunnik
VideoGalerij

Kersen op brandewijn

08 augustus 2014
Mevrouw van Beuzingen

Sociëteit de Vriendschap

04 juli 2015
Ed de Haas
Video

Verlichtingsdagen

10 december 2015
Alfred Sprong