Wat betekent doop
Het doopsel of de doop is binnen het christendom een belangrijk deel om een verbond aan te gaan met God. Het is een rituele reiniging waarbij de dopeling overgoten wordt met doopwater of erin wordt ondergedompeld. Daarbij wordt vaak de doopformule uitgesproken zoals die in de Bijbel te vinden is; "Ik doop u in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest".
In de jaren vijftig mochten doodgeboren baby’s en kinderen die te kort leefden om gedoopt te worden volgens de regels van de Katholieke kerk niet in gewijde grond worden begraven. Door de belasting van hun ziel met de erfzonde werden de ongedoopte zuigelingen begraven op een achterafveldje van de begraafplaats, afgezonderd van de zaligen.
Halverwege de jaren zestig werden deze strenge regels langzamerhand wat soepeler. De meeste Katholieken kunnen inmiddels de oude regels om doodgeboren kindjes niet in gewijde grond te begraven niet meer begrijpen.
Doop is dus lange tijd heel belangrijk geweest en werd altijd op jonge leeftijd gedaan. Tegenwoordig vinden ouders het ook een keuze die hun kinderen zelf bewust moeten maken en moet het niet iets zijn dat hen al opgelegd is.
Daardoor neemt het aantal mensen dat op oudere leeftijd besluit zich te laten dopen alleen maar toe. Ook gebeurd het vaker dat mensen op jonge leeftijd gedoopt zijn en zich opnieuw laten dopen als ze zich bij een andere kerk aansluiten.
Doopnaam
De doopnaam is de voornaam die een kind krijgt bij de doop. Deze naam kan afwijken van de naam die bij de burgerlijke stand wordt aangegeven en ook van de roepnaam. In sommige families is het traditie om kinderen in hun doopnaam te vernoemen naar hun opa of oma.
In traditioneel Katholieke milieus was Maria of Jozef bijna altijd een tweede of derde naam, als het al niet de eerste was. Bij kroostrijke gezinnen moest men dan ook creatief worden. Aanduidingen waren onder meer; de patroonheilige van de parochie, de patroonheilige met het naamfeest op/nabij de geboortedatum, de regerende pausnaam.
Doopjurk
In de begintijd van het christendom droegen de dopelingen (vaak volwassenen) een wit kleed.
Voor 1800 werden er voor de doop nog geen speciale doopjurken gedragen. Er was wel doopkleding maar dit kon van alle kleuren zijn, rood, paars, blauw of zelfs zwart bij de adel.
In de 19de eeuw werd het mode om in een witte doopjurk te dopen. Wit symboliseert de zuiverheid en de onschuld van het gedoopte kind. De doopjurk veranderde met de mode, aan het einde van de 19de eeuw werden ze vaak helemaal voorzien van stroken kant afgewisseld met geborduurde stroken.
Doopjurken worden vaak meerdere generaties gebruik in dezelfde familie.
Veel doopjurken werden speciaal met de hand gemaakt voor deze bijzondere gelegenheid. Om aan mooie stof te komen werden er in het verleden regelmatig bruidsjurken gebruikt om een doopjurk te maken.
Scheepsdoop
Niet alleen mensen worden gedoopt, we kennen ook de scheepsdoop als een nieuw schip te water wordt gelaten. Dit wil zeggen dat een fles champagne tegen de boeg wordt stukgeslagen onder het uitspreken van (ongeveer) de woorden: "(naam van het schip), ik doop u en wens u en uw bemanning een behouden vaart".
Het principe van de scheepsdoop of een soortgelijk ritueel bij de tewaterlating is al eeuwen oud en komt in veel oude culturen voor. De oude Egyptenaren, Grieken en Romeinen riepen bijvoorbeeld hun goden, en dan met name de zeegoden, op om de bemanning van het schip te beschermen.
Maandag op tv
In de eerste uitzending van een nieuw seizoen Een wagen vol verhalen op tv is er ruim aandacht voor dopen. Onze verslaggever Olga was erbij toen een volwassene werd gedoopt. Op de wagen horen we het verhaal over een bijzondere doopjurk en kinderen laten in het nieuwe onderdeel 'het GebruikenLuik ook hun licht schijnen over het thema dopen.
