Hoewel het onderwerp de suggestie oproept dat huishoudens werden afgeslacht, gaat het over slachten van rundvee en varkens op de boerderij.
De Veluwse grond is van nature niet rijk aan voedingsstoffen en de boerderijen waren vrij klein. Dat betekende hard werken en weinig inkomen. Maar wat belangrijk is: men was tevreden. “s Zomers en in de herfst werd geoogst zowel op het land als in de hof. Zo kon de wintervoorraad worden aangelegd, in het zout en in de weck, immers de luxe van een diepvries of verswinkels was onbekend.
Een steeds terugkerend ritueel was de jaarlijkse slacht, die plaatsvond in november. Ik beperk mij tot het slachten van één of meerdere varkens. De beesten werden gemest met roggemeel en aardappelen, al dan niet aangevuld met wat varkensmeel. Aardappels werden gekookt en later gestampt. Na ongeveer een ½ jaar had je een varken van zo’n 200 pond. Nadat de keurmeester zijn fiat had gegeven en de slachter tijd kon vrijmaken werd het varken geschoten met masker en gestoken. Het bloed werd opgevangen en later weer gebruikt. Daarna werd het varken overgoten met warm water dat in de fornuispot op temperatuur werd gebracht met hout en riezen. Daarna vond het schrapen van het vel plaats om de haren te verwijderen. Vervolgens werd het geleerd oftewel op de ladder gehangen en open gesneden. De ingewanden werden eruit gehaald en netjes schoongemaakt. Uiteindelijk moest een groot deel van het vlees weer in de schoongemaakte darmen. Dus eerst zaten de darmen in het varken en later een deel van het varken in de darmen.
De keurmeester kwam dan weer op bezoek om het inwendige te beoordelen en daar ook zijn stempel op te zetten. Het vlees moest besterven wat 1 à 2 dagen duurde. Vervolgens werd het uitgesneden in karbonades, speklappen en hamlappen. De restanten werden door de worstmolen gedraaid en nadat het vlees gekruid was werd het via de gemonteerde worsthoorn in de schoon geschraapte darmen geperst. Deze werden in de schoonsteen gehangen om gerookt te worden. De hammen gingen 3 weken in de pekel en werden later in de schoorsteen gehangen. De andere vleessoorten werden geweckt, maar eerst werden ze aangebraden in grote pannen op het fornuis.
Vervolgens ging het in goed schoongemaakt glazen weckpotten om daarna in de weckketel nog een tijd te koken. Daarna werd het in de kelder opgeslagen om in de loop van het jaar opgegeten te worden. De kop werd verwerkt tot hoofdkaas (zure zult) en verder werden de restanten met de lever en een meelmengsel van bloem en boekweitmeel vermaakt tot balkenbrij. Pootjes gingen in de snert. Kortom er ging niets overstuur alles werd gebruikt. Ook hier gold: elkaar helpen, want alleen kreeg je het niet klaar. Als afsluiting het volgende; als het varken geleerd was, kwamen de buren even kijken hoe het beest eruit zag. Het zo genaamde vetpriezen, wat dan afgesloten werd met één of meerdere borrels.
Bekijk het fragment uit onze tv-uitzending over dit verhaal:
.jpg)
