Historische Begraafplaats Kasteellaan Wijchen
Een beetje weggedrukt aan de Kasteellaan ligt, omgeven door meer dan 100 jaar oude eikenbomen de protestantse begraafplaats. Op deze begraafplaats staat een pittoresk lijkenhuisje met zadeldak en klokkentorentje, gelijkend op een protestants zadeldak kerkje in miniformaat. Volgens deskundigen het enige in zijn soort in Nederland.
Historie
In het jaar 1799 werd door de Fransen officieel vrijheid van godsdienst afgekondigd. Hierdoor werd de Grote kerk in Wijchen weer teruggeven aan de katholieke gemeenschap. Bij deze kerk lag een openbare begraafplaats. Dus voor beide gezindten.
In 1850 besloot het katholieke kerkbestuur voor eigen rekening een stuk grond te kopen voor een eigen begraafplaats. De kerkvoogd van de hervormde gemeente, notaris Roggen richtte toen een verzoek in bij het gemeentebestuur om een stuk grond beschikbaar te stellen voor een eigen begraafplaats.
Eind 1850 besloot het gemeentebestuur een stuk grond aan de toenmalige Zandweg, nu Kasteellaan, te verkopen aan de hervormde gemeente voor acht gulden. Het kerkbestuur ging hiermee akkoord. Het nieuw verworven kerkhof werd opgehoogd met grond die vrijkwam bij de bouw van de nieuwe katholieke Antonius Abt kerk. Was dit het begin van de oecumene in Wijchen? Protestanten in katholieke grond!
Opslag en opbaren in het lijkenhuisje
Wanneer het karakteristieke lijkenhuisje is gebouwd, is niet bekend en niet te achterhalen. In het lijkenhuisje werden lijkbaren en gereedschappen bewaard. Er werden ook doden opgebaard zoals criminelen, daklozen en verschoppelingen die zo onopvallend mogelijk werden begraven.
Op het kerkhof dateert één van de oudste graven uit 1863 van dominee Voogt. Predikant in Wijchen. Verder vindt men het graf van notaris Roggen, de bekende muzikale huisarts Ruijs van Dugteren, de gebroeders Beszelsen(dakpanfabrikanten), de heer Witkamp(geograaf en historicus) en de familie Waszink, burgemeester van 1816 tot 1891.
Waarschijnlijk hebben er al voor 1863 begravingen plaatsgevonden. Op de plaats van de nieuwe Antonius Abt kerk was de openbare begraafplaats en de lijken uit deze graven moesten worden herbegraven op één van beide begraafplaatsen.
Verval en renovatie kerkhof en lijkenhuisje:
Na de tweede wereldoorlog werd er nog sporadisch begraven. De oorzaak was waarschijnlijk dat het kerkhof te ver van het centrum lag en veel protestanten werden begraven in Leur. De kerkelijke gemeente had geen geld om het zwaar verwaarloosde kerkhof en het bijna op instorten staande lijkenhuisje op te knappen. De klok uit het torentje was ook al verdwenen. Er is zelfs sprake geweest van sluiting en sloop.
Om het kerkhof en het lijkenhuisje te redden, hebben vijf inwoners van Wijchen,drie van de kerk en twee buurtgenoten, met medewerking van de kerk in 1998 de Stichting Historische Begraafplaats Kasteellaan Wijchen opgericht. Met subsidies van gemeente en provincie, geldwerving bij bedrijven en instellingen,speciale acties en een lening tegen gunstige voorwaarden is het gelukt om het kerkhof en het lijkenhuisje weer volledig in ere te herstellen. In het torentje hangt ook weer een klok.
Verder is er ook een nieuw smeedijzeren hekwerk, een sproei installatie en beplanting aangebracht. Veel werk is en wordt nog steeds verricht door een enthousiaste groep vrijwilligers. Deze mensen zijn goud waard en verdienen een oprechte pluim.
Het doel van de stichting was niet alleen de renovatie maar ook om het kerkhof weer volledig in gebruik te nemen. Er kan niet alleen worden begraven, maar er zijn verschillende mogelijkheden om de overledene te gedenken. Zo is er een urnenmuur en strooiveld en in het lijkenhuisje een columbarium. Er is momenteel tamelijk veel belangstelling om hier begraven te worden. Dit heeft tot gevolg dat het kerkhof bijna vol is en dat er af en toe al graven geruimd moeten worden. Door het onderhoud van de vrijwilligers ligt het kerkhof er goed verzorgd bij.
Bekijk het fragment uit de tv-uitzending over dit verhaal:
